U noći 7. maja 1993. godine, nakon 414 godina postojanja, kukavički je minirana jedna od najznačajnijih džamija u Bosni i Hercegovini, po svojoj ljepoti čuvena banjalučka Ferhadija, monumentalna zadužbina Ferhat-paše Sokolovića. Ubrzo zatim, minirani kameni ostaci odvezeni su na deponiju smeća, čime je nedvojbeno potvrđena planska i sistematska aktivnost realizacije zločina urbicida.
Odlukom Rijaseta Islamske zajednice 7. maj se obilježava kao Dan džamija, koji simbolički podsjeća na stradanje, potpuno rušenje ili oštećenje, više od 1000 džamija i mesdžida tokom posljednje agresije na BiH. Također, Dan džamija podsjeća muslimane ovih prostora koliko su sudbina i uništavanje bosanskih džamija imanentni sudbini i žrtvama samih muslimana.
Pored toga, 7. maj podsjeća na tragično stradanje Cazinjanina Murata Badića 7. maja 2001. godine u Banjoj Luci, kada je zadobio smrtne rane od strane srpskih ekstremista koji su izazvali velike nerede i onemogućili polaganje kamena temeljca za obnovu Ferhadije džamije.
Početak obnove Aladže džamije u Foči
Ovogodišnji Dan džamija protiče u intenzivnim pripremama za početak radova na obnovi Aladže džamije u Foči. Naime, planirano je da se 30. maja u Foči položi kamen temeljac za obnovu Aladže i održi okrugli sto o Aladži. Finansiranje obnove Aladže džamije preuzela je Generalna direkcija vakufa Vlade Republike Turske. Protokol o obnovi Aladža džamije potpisali su 10. marta 2014. godine u Sarajevu direktor Generalne direkcije vakufa Vlade Republike Turske dr. Adnan Ertem i direktor Vakufske direkcije Islamske zajednice u BiH dr. Senaid Zajimović.
Aladža džamija (Šarena džamija, džamija Hasana Nazira) je izgrađena 1550. godine u Foči, a velikosrpski zločinci su je 2. augusta 1992. godine minirali. Aladža je predstavljala jedan od najvrijednijih objekata islamske kulture na Balkanu. Također, i svih 12 drugih džamija u Foči je uništeno, a koje su bile od izuzetne graditeljske vrijednosti i prije velikosrpske agresije bile su pod posebnom zaštitom države.
Dobrotvor, investitor Aladže džamije bio je Hasan Nazir, nadzornik carskih prihoda u Bosni, a arhitekt i graditelj bio je neimar Ramadan, bliski saradnik čuvenog Mimara Sinana,. Aladža džamija bila je uvrštena u kulturnu baštinu Bosne i Hercegovine i na listu spomenika svjetske baštine pri UNESCO-u.
Završetak obnove Ferhadije džamije
Obnova Ferhadije džamije, značajnog kulturno-historijskog spomenika iz 16. stoljeća, trebala bi biti okončana do kraja ove godine, a očekuje se da bi najveći dio radova trebao biti okončan do oktobra kako bi se u Ferhadiji mogao klanjati bajram namaz.
Turska agencija za međunarodnu saradnju i razvoj (TIKA) finansirat će preostali dio obnove džamije Ferhadije u Banjoj Luci, čija je obnova počela 2001. godine.
Ferhat-pašina džamija je izgrađena 1579. godine i predstavljala je jedno od najuspješnijih arhitektonskih ostvarenja bosanske arhitekture u vrijeme Osmanlija u 16. stoljeću. Ferhadija je 1950. godine uvrštena u kulturnu baštinu BiH, a potom i na listu spomenika svjetske baštine pri UNESCO-u. No, Ferhadija je bila samo jedna od 16 banjalučkih džamija koje su tokom agresije na BiH od 1992. - 1995. godine do temelja porušene.
Tokom agresije na BiH sušeno je 614 džamija, 218 mesdžida, 69 mekteba, četiri tekije, 37 turbeta i 405 drugih vaufskih objekata. Vojska Republike Srpske (VRS) potpomognuta iz Srbije srušila je 534 džamije, a ekstremisti Hrvatskog vijeća obrane (HVO), pa i Hrvatske vojske (HV), još njih 80. Uništeno je ili oštećeno više od 80 posto od 1.144 džamija koliko ih je prije agresije bilo na prostoru BiH.
